Çok Yakında App Store ve Google Play'de!
İnsan ve çevre ilişkisi, ekolojik sistemin bir parçası olup bu yapay çevre ile insan ve çevre arasındaki denge, tüm canlılar ve insan aleyhine devamlı olarak bozulmaktadır. Genel olarak kirlenen her şeyin su ile yıkanarak temizlenmesinden dolayı da kirliliğin son mekânı olan su temizleyici olarak kullanıldığından en kolay ve çabuk kirlenendir.
Sürekli bir döngü içinde bulunan suyu; insanların ihtiyaçları için bu döngüden alınır ve kullandıktan sonra tekrar aynı döngüye geri verilir. Bu sürekli döngü sonucunda; suya karışan maddeler, suyun fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini değiştirerek “su kirliliğini” meydana getirir. Dünyadaki tüm suların %99′u bir tek sistem içinde birbirine bağlı olduğundan su genel kirlenme tehdidi altında bulunmaktadır.
Bu kapsamda taşıt bakım-temizleme işlemlerinden olan araç yıkama neticesinde meydana gelen atık su, yüksek miktarda temizleme kimyasalı, yağ, hidrolik sıvısı, boya kalıntıları ve ağır metal içermektedir. Bu durum çevrenin kirlilik yükünün artışına, mikrobiyal aktivitenin engellenmesine, çevre dengesinin bozulmasına, yeraltı sularının kirlenmesine ve toprağın biyolojik yapısının tahrip edilmesine sebep olmaktadır.
Araç yıkama atıksuların düzensiz ve kontrolsüz bir şekilde atık şebekesine veya çevre ortamlarına deşarjı, kirliliğin daha geniş bir alanı etkilemesi sonucunu meydana getirmektedir.
Araç Yıkama Modelleri ve Çevreye Etkileri
Araç yıkamanın tarihi araçlar kadar eskidir ve yıkama işletmeleri dört ana kategoride sınıflandırılmaktadır.
Araçların personel tarafından yıkandığı oto yıkamacılar
Jeton kullanılan ve oto yıkama işlemini müşterinin gerçekleştirdiği oto yıkamalar
Benzin istasyonlarındaki sabit bir düzenek üzerindeki oto yıkama işletmeleri
Aracı oto yıkama mekanizmasında yürüten tünel oto yıkama platformları şeklinde sınıflandırılabilir.
Oto yıkama hizmeti veren tesisler; su ve enerji kaynaklarının kullanımında dikkatli olmalıdırlar. Profesyonel oto yıkama malzemeleri tercih edildiğinde oto yıkamanın çevreye etkisi daha sınırlı bir alanda kalmaktadır. Gelişmiş oto yıkama makinaları, teknoloji sayesinde su kullanımını azaltabilmektedir.
Türkiye'de sektörde kullanılan araç yıkama temizlik ürünü içinde kimyasal ürün miktarlarının %95 düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir.
Günümüz araç yıkama tesisleri; atık su arıtma sistemleri kurarak çevre için risk unsuru taşıyan kimyasal ve zararlı maddeler içeren büyük miktarlarda atık azaltabilir, bu aynı zamanda araç yıkamada kullanılan su tüketimini de azaltılmasıdır.
Yıkama tesislerinden çevreye atılan zararlı maddelerin içeriğini azaltmak için iki temel öneri olan atıksu arıtma tesislerinin kullanımı ve geri dönüşümlü yıkama su kullanılmasıdır.
Temiz su tüketimi ve lağım suyuna verilen atıksu miktarı araç başına 200 litreden 8 litre düzeyine düşmektedir. Bu karşılaştırmaya iyon değişimi ve tuzdan arındırma için son durulamada yaklaşık 13 litre kullanılmakta olup buna temiz su dâhil değildir.
Bu sistem ile ağır metaller, araç başına madeni yağ maddelerin deşarjı, atıksu arıtma tesisi olmayan geleneksel araç yıkama tesislerine göre yaklaşık 100 kat azalmaktadır.
Ev önlerinde ve garajlarda araç yıkama sonucu meydana gelen kirli atık suyun nereye gittiği veya ne kadar suyun boşa harcandığının birçok kişi farkında değildir. Ev önlerinde araç yıkamada kullanılan deterjanlı ve kirli su direkt çevreye veya yağmur suları için yapılmış yağmur suyu sistemine girer.
Araç yıkama ile oluşan atıksu çevre kirliliğine neden olabilecek sabun, deterjanlar, çamur, lastik ve yağ gibi maddeler içerir.
Bu maddelerin yağmur suyu sistemine girmesi sonucu kirlilik göller, nehirler, limanlar ve okyanuslara kadar ulaşabilmektedir. Ülkemizde her aracın ayda bir defa yıkandığı baz alındığında ve yağmur suyu sistemine 200 litrenin üzerinde kirli suyun (25 kova) atıldığı kabul edildiğinde yılda; 27.000.000x12x200= 64.800.000.000 litre kirli su yağmursuyu sistemine girmektedir. Bu rakam Türkiye’de orta ölçekli 2 barajın 1 yıllık kapasitesini ifade etmektedir.
Sadece bu nedenle olsa bile profesyonel araç yıkama alternatifleri göz önünde bulundurulmalıdır. Dolayısı ile evlerde araç yıkamanın ciddi bir çevre kirliliği meydana getirdiğini bilinmelidir ve bu profesyonel araç yıkama ile kolayca önlenebilecek bir problemdir. Profesyonel tesislerde araç yıkama ile temizleme deterjanları en verimli şekilde kullanılırken hem su ve hem de para tasarrufu yapılacaktır.
Bu bilgiler kapsamında;
Otomatik araç yıkama sistemleri su tüketimini azaltırken aynı zamanda araç temizliğini sağlayan, bilgisayar kontrollü sistemlerdir ve bu tesislerin kurulumları desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.
Ayrıca gelişmiş oto yıkama makineleri ve teknolojileri sayesinde su kullanımını azaltmakta olduğundan kullanımları teşvik edilmelidir.
Günümüzde; Dünya nüfusunun %40'ını barındıran 80 ülke su sıkıntısı çekmektedir. Türkiye'nin yıllık yağış ortalaması 640 mm iken Dünya ortalaması ise 1000 mm civarındadır. Göllerimizi, barajlarımızı, nehirlerimizi, yeraltı sularımızı ve denizlerimizi çok iyi değerlendirmeli, temiz tutmalıyız. Bu verileri dikkate alarak aracımızı oto yıkama tesislerinde yıkamalı veya hortum kullanmak yerine, kovaya su doldurarak kendimiz yıkamalıyız. Unutmamalıyız ki; gereksiz yere harcadığımız her damla su, nehirlerin kurumasını, balıkların tükenmesini, barajların boşalmasını hızlandıracaktır.
Kaynaklar
1. Baş A Levent, Demet Ö. Çevresel Toksikoloji Yönünden Bazı Ağır Metaller. Ekoloji Çevre Dergisi (4) 1992; http://www.ekolojidergisi.com.tr/5-11.
2. Car washing facilities–Status and strategies environmental Project. Danish Environmental Protection Agency; 2000
3. Çevre konuları. İstanbul Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi; 2006. [13] Professional Carwashes Are The Environment’s. http://www.carwashes.com/environ/
Çok Yakında App Store ve Google Play'de!
